کد مطلب:30260 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اعتقادات

در مراحل سلوك عرفاني چگونه تفكيك بين معرفت و عمل از بين مي‎رود و به وحدت منتهي مي‎شود؟

در مراحل اوّلية گرديدن‎هاي تكامل عرفاني معرفت و عمل دو حقيقت جداگانه به نظر مي‎رسند كه آن دو را با تشبيهات گوناگون بيان كرده‎اند، مانند بينائي چشم و حركت با پا و غيرذلك. اين تفكيك و جدائي هر اندازه كه شخصيت عرفاني به كمال بيشتر نائل مي‎گردد، از بين مي‎رود و به وحدت عالي تبديل مي‎يابد. بيان اين دگرگوني از كثرت به وحدت چنين است كه: هر اندازه كه رشد شخصيت افزايش پيدا مي‎كند، بهره‎برداري شخصيت از وسائل و ابزار درك و تعقل با حسابگري‎ها و هدف‎گيريهائي معقول‎تر و والاتر انجام مي‎گيرد. به عبارت ديگر حواسّ طبيعي و ديگر ابزار و وسائل شناخت مانند آزمايشگاه‎ها در ارتباط با محسوسات اعم از نمودها و روابط آنها با يكديگر، دقيق‎تر و همه جانبه‎تر مي‎گردد. انديشه و تعقل چه از نظر هدف‎گيري و چه در انتخاب وسائل كمترين كوتاهي را تجويز نمي‎كند. معرفتي كه محصول چنين محاسبه و تلاش در حقيقت‎يابي است، هرچند كه همة حقائق دريافت شده، امور نسبي بوده باشند موجب دگرگوني در شخصيت روبه رشد خواهد بود، و چه عملي بالاتر و با اهميت‎تر از آنچه كه موجب دگرگوني در شخصيت مي‎باشد بلكه مي‎توان گفت: معرفت حاصل در اين جريان ابتهاجي از شكوفائي شخصيت است. از طرف ديگر همة اعمال اختياري كه از چنين شخصيتي صادر مي‎شود، اگرچه به اندازة منتقل كردن آجري از نقطه‎اي به نقطة ديگر به فاصلة يك متر بوده باشد. بدان‎جهت كه مستند به نظاره و سلطة شخصيت مي‎باشند، اين عمل نيز موجب ابتهاجي از شكوفائي شخصيت است. معرفت و عمل در متن شخصيت آدمي برگ‎هائي از يك گل شكوفا و يا دو روي يك عمل اختياري با انگيزگي معرفت قبلي و هدف‎گيري رشدي و تكامل مي‎باشد. بنابراين، بايد گفت: وحدت معرفت و عمل متن شخصيت آدمي را مانند گوهري مي‎نمايد كه از فروغ معرفت مستمر تابناك‎تر مي‎گردد و عظمت گوهر شخصيت را بالاتر مي‎برد، تا آنجا كه شخصيت آدمي نوراني و عقل محض مي‎شود.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 14
آية الله محمدتقي جعفري